8 دلیل برهم خوردن بازار لوازم خانگی

سید مرتضی میری
رئیس اتحادیه لوازم خانگی
رئیس جمهوری در تماس تلفنی با سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت خواستار کنترل قیمت لوازم خانگی شد، به‌همین جهت این وزارتخانه با برگزاری جلسه فوق‌العاده تکلیف قیمت لوازم خانگی را مشخص کرد. بر اساس تصمیم اتخاذ شده تولیدکنندگان لوازم خانگی می‌توانند قیمت تلویزیون را ۲۰ درصد و سایر کالاهای لوازم خانگی را ۲۵ درصد افزایش دهند.
مصوب شدن اعداد یاد شده در شرایطی است که تولید‌کنندگان لوازم خانگی از اسفند سال گذشته تا اردیبهشت ماه سال‌جاری بیش از 40 درصد قیمت محصولات خود را بالا بردند و هر زمان هم گلایه‌ای صورت می‌گرفت، آنها ابراز می‌کردند که سازمان حمایت برای تعیین قیمت‌های جدید لوازم خانگی مصوبه‌ای نداشته است.
از سویی برخی از تولیدکنندگان بعد از افزایش 40 درصدی، دوباره افزایش 10 الی 20 درصدی را برای محصولات خود رقم زدند، حال طبق توافقی که صورت گرفته تمام تولیدکنندگان باید نسبت به اصلاح قیمت‌های خود اقدام کنند تا بازار لوازم خانگی بعد از مدت‌ها به آرامش برسد.
اما قبل از آنکه درباره آینده صحبت کنیم و چگونگی برگشت قیمت‌ها، ابتدا باید ببینیم که قیمت لوازم خانگی به چند دلیل افزایش پیدا کرده است. طبق پایش‌های متناوبی که صورت گرفته 8 دلیل را می‌توان تأثیرگذارترین عوامل نابسامانی بازار لوازم خانگی دانست. اولین نکته افزایش قیمت ارز است. از زمانیکه ارز نیمایی لوازم خانگی حذف و تولیدکنندگان باید ارز مورد نیاز خود را از ارز صادراتی تأمین کنند، قیمت‌ها سیر صعودی به خود گرفت. فاصله قیمتی ارز نیمایی و ارز صادراتی زیاد است و همین امر موجب شد که تولیدکنندگان به سمت افزایش قیمت‌ها بروند.
دومین عامل، ممنوعیت واردات لوازم خانگی و انحصار در بازار این بخش است، از زمانیکه واردات لوازم خانگی ممنوع شد، قیمت لوازم خانگی خارجی و داخلی بسیار بالا رفت. سومین نکته‌ای که باید به آن پرداخت این است که برخی از تولیدکنندگان که امکان پاسخگویی به بازار را نداشتند، قیمت‌ها را بالا بردند تا شاهد ریزش درخواست‌ها باشند. در حقیقت این تولیدکنندگان برای اینکه مشخص نشود که بازار با کمبود کالا مواجه است، رشد قیمت‌ها را اجرایی کردند تا انتقادی از ممنوعیت واردات لوازم خانگی صورت نگیرد. موضوع دیگری که باعث شد بازار لوازم خانگی با نابسامانی مواجه شود، کاهش تولید بود. طی این مدت تولیدکنندگان به‌سمت کاهش تولید رفتند تا زیان‌های خود را جبران کنند این در حالی است که با افزایش تقاضا و کمبود کالا در بازار (در دوران پساکرونا) قیمت‌ها به‌سمت گرانی میل پیدا کرد.
پنجمین موضوع تأخیر سازمان حمایت در تعیین قیمت لوازم خانگی بود، اگر سازمان حمایت اسفند یا فروردین ماه نسبت به تعیین قیمت لوازم خانگی اقدام می‌کرد، اکنون قیمت‌ها منطقی بالا رفته بود و برخی از تولیدکنندگان از نبود مصوبه افزایش قیمت به سمت گرانی بی‌دلیل محصولات خود نمی‌رفتند.
ششمین دلیل بهم ریختگی بازار لوازم خانگی که باعث شد رئیس جمهوری به آن ورود کند، افزایش قیمت مواد اولیه این صنعت است. 70 درصد مواد اولیه لوازم خانگی داخلی است که با افزایش قیمت‌ها از سوی تولیدکنندگان مواد اولیه، فعالان صنعت لوازم خانگی هم درصدد جبران افزایش قیمت‌ها برآمدند و اکنون می‌بینیم که قیمت‌ها به‌صورت قابل توجهی بالا رفته است. هفتمین دلیل اثرگذار در نابسامانی بازار لوازم خانگی، اعلام قیمت‌های ناصحیح در سامانه 124 است. در این سامانه قیمت حداقل و حداکثری لحاظ شده است و همین قیمت‌ها عاملی بود تا فعالان این حوزه با تکیه بر قیمت‌های حداکثری قیمت‌های خود را بالا ببرند. حال با مذاکرات صورت گرفته قرار شده قیمت‌ها اصلاح شود و بر اساس برندها و مدل‌ها قیمت‌ها در سامانه 124 اعلام شود. با این اتفاق مردم می‌توانند قیمت‌های درست را در سایت ببینند و سپس اقدام به خرید کنند. هشتمین نکته که باعث شد قیمت لوازم خانگی در بازار افزایش پیدا کند، کمرنگ شدن نظارت بود. اگر نظارت‌ها دقیق و مستمر باشد تولیدکنندگان و فعالان بازار فرصت هیچگونه سودجویی را نخواهند داشت.
به هر ترتیب همه باید به آینده بازار لوازم خانگی خوش بین باشیم، لذا تصور می‌کنم با توافق‌هایی که با تولیدکنندگان صورت گرفته، به زودی و حداکثر تا 10 روز آینده قیمت لوازم خانگی کاهش پیدا می‌کند و به مصوبه دولت که 20 الی 25 درصد افزایش است، می‌رسیم.

نماد